De voorgeschiedenis:
December 2004 was tot de 15e een rustige maand met wat vorstnachten en weinig neerslag. Na de 15e nam de westcirculatie in kracht toe en werd het wisselvalliger. Omdat de lucht van oorsprong over het algemeen van wat hogere breedten kwam werd het niet superzacht en kon het nog regelmatig in de nacht en ochtend wat vriezen. Begin januari veranderde deze situatie enigszins doordat het Azorenhogedrukgebied zich naar Frankrijk uitbreidde. Met een zuidwestelijke stroming werd er zeer zachte lucht naar onze omgeving getransporteerd. Dit extreem zachte weer duurde tot 15 januari. Een portie Canadese poolkou stroomde rond die datum de Atlantische oceaan op en zorgde voor het ontstaan van een diep lagedrukgebied dat vanaf de oceaan naar Scandinavië trok. Ten westen van de Britse eilanden had zich ondertussen een hogedrukgebied gevormd die zeer hardnekkig zou blijken te zijn en vrijwel het gehele tweede deel van de winter weersbepalend zou blijven.De computermodellen hadden aan het begin van de derde januaridecade de grootste moeite met het gedrag van het Atlantische hogedrukgebied. Meerdere runs achtereen werd er een fusie berekend tussen dit hogedrukgebied en een andere krachtpatser boven Rusland en dat zou bij ons een winterinval betekenen (figuur 1). Ondanks de overtuiging van de modellen kwam deze fusie er nog niet en kregen we te maken met enkele dagen licht winters weer met hagel en natte sneeuwbuien en in de nacht en ochtend wat lichte vorst en overdag enkele graden boven nul. De eerste decade van februari werd ons weer beïnvloed door een Oost-Europees hogedrukgebied. In de nacht en ochtend kwam het kwik soms tot onder het vriespunt en overdag was het ruim boven nul.
Op 11 en 12 februari trok een lagedrukgebied over Schotland naar Denemarken en boven de Atlantische oceaan breidde het Azorenhogedrukgebied zich opnieuw sterk naar het noorden uit. Op 13 februari vielen de eerst natte sneeuw en hagelbuien en toen wisten we nog niet dat dit het begin was van een serie van 18 sneeuwdagen die eindigde in een mega hoeveelheid!Figuur 1: licht winters weer door een naar noordoost gedraaide stroming.
Op 20 en 21 februari kwam het dan toch eindelijk tot de langverwachte fusie tussen het Azorenhogedrukgebied en het Russische hoog. Er ontstond een krachtige hogedrukgordel die zich uitstrekte vanaf IJsland tot diep in Rusland. Bij ons draaide de wind naar het noordoosten maar omdat er in het brongebied (de Oostzee) geen echte kou aanwezig was werd het bij ons niet heel erg koud. In de nacht en ochtend vroor het enkele graden en overdag klom het kwik tot enkele graden boven nul. Elke dag sneeuwde het, 20 februari lag er 3 centimeter en 24 februari lag er 4 centimeter!(figuur 2!) Figuur 2: 4 centimeter sneeuw op 24 februari: 
Op 25 februari trekt het hogedrukgebied zich terug richting de regio IJsland/Groenland en een lagedrukgebied trekt over Scandinavië naar oost Europa. Tussen deze 2 systemen in wordt met een noordoostelijke stroming zeer koude lucht naar west Europa getransporteerd. OP het 850 hPa vlak lag de temperatuur op 28 februari in vrijwel heel het land onder de – 15 graden en dat is zo laat in het seizoen redelijk uniek.
Op 27 februari trokken er vooral in de vroege ochtend enkele sneeuwbuien over Noord Holland. Er stond een vrij krachtige noordoostenwind die samen met de temperatuur die net iets (0.8) boven nul kwam ervoor zorgde dat het snijdend koud aanvoelde. In de ochtend van 28 februari werd in mijn woonplaats (’t Veld, het kopje van Noord-Holland) de laagste temperatuur van de winter genoteerd: -8.2 graden. Figuur 4: 27 februari
Figuur 3: 27 februari
Figuur 5: uitstervende sneeuwbuien in de middag van 27 februari
Het spectakelstuk:
Op de weerkaarten van 28 februari (figuur 6), is te zien dat er ten oosten van Groenland een lagedrukgebied tot ontwikkeling is gekomen. Dit lagedrukgebied trekt in zuidelijke richting en werd uiteindelijk de veroorzaker van de enorme massa sneeuw op 2 maart.In de loop van de middag op 28 februari begon de bewolking van het noordwesten uit wat toe te nemen en rond 9 uur begon het in ’t Veld licht te sneeuwen bij een temperatuur van 1 graad onder nul. Wat ik toen nog niet wist is dat we aan het begin stonden van een periode van bijna 40 uur vrijwel onafgebroken sneeuwval.Op de radarbeelden was duidelijk te zien dat het neerslaggebied boven Noord Holland maar weinig van plaats veranderde en steeds werd aangevuld vanaf de Noordzee. Rond middernacht was er zo’n 2 centimeter gevallen en de wind zorgde voor fraaie verstuivingen.
Figuur 6 en 7: weerkaart van 28 februari en 1 maart:  |
Na een hele nacht met lichte en soms ook matige sneeuw lag er rond 7 uur 10 centimeter sneeuw en het sneeuwde nog steeds. De hele regio rond Alkmaar had last van een dik pak sneeuw en dat zorgde dan ook voor flinke lokale files. Mensen die uit Den Helder kwamen wisten niet wat ze zagen want daar lag niets!De gehele ochtend bleef het sneeuwen al liep de temperatuur wel op tot iets boven nul en dat zorgde ervoor dat in een smalle kuststrook de sneeuw rond het middaguur tijdelijk over in regen ging. In ’t Veld bleef het gelukkig bij sneeuw en daar konden in de loop van de ochtend de onderstaande foto’s gemaakt worden. Er lag aan het einde van de ochtend een sneeuwdek van 13 centimeter en dat was het hoogste dek sinds 4 februari 2001.:
 |  |
In de loop van de middag werd de intensiteit van de sneeuwval snel minder en heel af en toe leek het even droog te worden. Op de satellietfoto van 3 uur is echter een lagedrukkern te zien die dan boven Schotland ligt. Dit lagedrukgebied zou de komende 24 uur naar het zuidoosten trekken en de veroorzaker worden voor de vrachten sneeuw op 2 maart. Het neerslaggebied trok in het begin van de avond vanaf de Noordzee het land op. Rond 20 uur begon het dan ook in ’t Veld te sneeuwen bij een temperatuur van iets onder het vriespunt. In de loop van de avond werd de sneeuwval intensiever en vooral boven de provincie Friesland ontstond een lijn met zeer zware sneeuwval. Aangezien de verplaatsing van het neerslaggebied stagneerde en de aanvoer vanaf de Noordzee doorging kon er zeer veel sneeuw vallen.
Rond middernacht was er in ’t Veld nog niet echt veel sneeuw bijgevallen. Totaal lag er nu zo’n 15 centimeter en de wind zorgde ervoor dat het er buiten af en toe uitzag of er een echte sneeuwstorm aan de gang was. Vooral tussen 1 en 4 moet het bijzonder hard gesneeuwd hebben volgens de radarbeelden. Het opstaan was op 2 maart bijzonder spannend, bij het naar bed gaan lag er al 15 centimeter en de kans was aanwezig dat er nog wat bijgevallen zou zijn. Dus na het ontwaken snelde ik naar het raam en wat ik daar aantrof……Was het echt of droomde ik nog? Een onwerkelijke hoeveelheid sneeuw kreeg ik, net zoals vele verbaasde mensen die ochtend, te zien. Naar buiten kijken gaf een gevoel van het buitenland. Vrijwel elke winter zie je zulke plaatjes uit Duitsland en de VS maar dat kon toch niet in Nederland en zeker niet in ’t Veld?! Er was ’s nachts bijna 20 centimeter verse sneeuw bij gevallen en dat zorgde met de ruim 10 centimeter die er al lag voor een sneeuwdek van ruim 30 centimeter! Deze hoeveelheid mag zonder twijfel historisch worden genoemd. We moeten tot 2 januari 1979 (de dag van het beroemde polar low!) terug om een vergelijkbare (er lag toen 30 tot 35 centimeter!) sneeuwhoogte te vinden. Op 14 februari 1979 lag er tijdens de sneeuwstorm minder sneeuw maar die was toen op enorme hopen gewaaid.Het resultaat was een sprookjesland, hieronder ziet u enkele foto’s van deze gedenkwaardige morgen:
         | |||
De weg opgaan was nutteloos want de sneeuwschuivers beperkte hun werkzaamheden tot de doorgaande wegen. In de loop van de middag stopte het met sneeuwen en liep de temperatuur op tot iets boven het vriespunt. Door de afgenomen luchtvochtigheid verdween er echter niet veel sneeuw. 3 Maart begon met matige vorst (-5.6), de gehele dag scheen de zon en de temperatuur liep in de middag op tot + 0.7 graden. In de zon dooide enkele centimeters sneeuw weg. Aan het einde van de middag lag er in de schaduw nog 25 centimeter en op sommige plekken in de zon was het sneeuwdek nog 20 centimeter dik!
     | ||
Ook ’s avonds bleef het onbewolkt en het was windstil geworden. Deze twee factoren in combinatie met een zeer dik sneeuwdek en een koude bovenlucht zou garant moeten staan voor een ijskoude nacht en dat gebeurde dan ook!
Het was gewoon vreemd om te zien hoe snel de temperatuur zakte. Voor middernacht was het kwik al ruim de -10 gepasseerd en rond 4 uur ’s ochtends was de temperatuur gedaald naar de historisch lage waarde van -16.9 graden! Voor deze regio was dit de koudste maartnacht in tenminste honderd jaar en voor een koudere nacht ongeacht de maand moeten we terug naar 5 januari 1985 en misschien zelfs wel naar 4 januari 1979!
    |
In de avond en nacht van 4 op 5 maart trok opnieuw een lagedrukgebied over de Noordzee naar het zuiden. Het was in de middag van 4 maart al licht gaan sneeuwen maar in de loop van de avond ging de sneeuw over in flinke sneeuwbuien en vooral rond middernacht sneeuwde het even zwaar. Dit alles resulteerde in een verse sneeuwlaag van 7 centimeter en in de schaduw kon ik in de ochtend van 5 maart een sneeuwdek meten van 32 centimeter! Hieronder ziet u enkele foto’s van deze dag.
 |
     | ||
5 Maart was eigenlijk de laatste echte winterdag van deze winter. De temperatuur kwam in de middag nog iets boven nul en in de avond en vooral in de nacht daalde de temperatuur onder invloed van een rug van hogedruk weer als een baksteen. De minimumtemperatuur bedroeg -13.2 en ook dat is een extreem lage waarde voor deze regio. In de loop van de middag van 6 maart begon het wat te regenen en er viel natte sneeuw. De temperatuur liep op tot 2.4 graden boven nul en het dooiproces was duidelijk begonnen. De echte witte wereld verdween pas op 9 maart en de laatste sneeuwhopen heb ik op 16 maart gezien. Die dag werd het 15.2 graden en kon je dus in je T-shirt buitenlopen terwijl er nog behoorlijke op elkaar geschoven sneeuwhopen op sommige terreinen lag!
Terugkijkend op deze periode kan je zonder enige twijfel zeggen dat dit een zeer unieke maartse winterweek was! De hoeveelheid sneeuw die er lag is in de afgelopen 100 jaar niet eerder voorgekomen. Alleen maart 1947 kan er lichtelijk aan tippen en als je het voor de afzonderlijke maanden bekijkt moet maart 2005 waarschijnlijk alleen zijn meerdere erkennen in januari en februari 1942, februari 1966 en januari 1979. De sneeuwstorm van februari 1979 was meer maatschappij ontwrichtend omdat het toen enorme sneeuwduinen betrof maar toen lag er wel minder sneeuw als nu.Wat temperatuur betreft was natuurlijk de ochtend van 4 maart zeer bijzonder. We moeten terug naar maart 1845 om een lagere temperatuur te vinden. Grote delen van het land had toen een minimumtemperatuur van rond de -20 graden en toen bleef het ook overdag bijna 10 graden vriezen.