Mei historie

2 mei … hoezo lente??
Op 2 mei 1979 was het nog compleet winters in ons land. In de Bilt werd het overdag niet warmer dan 7 graden en er viel ruim 20 mm neerslag. Lokaal was er in het land nog sprake van een sneeuwdekje. Hans de Jong uit Gorredijk meldde die dag zelfs een sneeuwdek van 6 cm!

Extremen De Bilt
Koudst: -2.6 (1929)
Warmst: 26.3 (1990)
Natst: 20.4 mm (1979)
Zonnigst: 14.2 uren (1971)

3 mei … grote temperatuurverschillen
Op 3 mei 1970 werd het in Den Helder 12 graden. Dat was tot dan toe de hoogste temperatuur op dat station in 1970. In 1970 beleefden we een lange en koude winter. Tot diep in het voorjaar kwam het tot sneeuw en bleef het koud.

Op 3 mei 2001 waren er grote temperatuurverschillen op betrekkelijk korte afstand. Zo meldde Leeuwarden 10 graden en het regende pijpestelen. Op datzelfde moment was het in Groningen 20 graden bij volop zon. In Losser, in oostelijk Twenthe werd het zelfs met 25.4 graden een zomerse dag.

Op 3 mei 2000 brachten “ost-gewittern” veel neerslag in o.a. de Achterhoek. in Lochem viel 48 mm, in Borculo 21 mm. 

Extremen De Bilt
Koudst: -2.3 (1967)
Warmst: 25.5 (1990)
Natst: 21.5 mm (1973)
Zonnigst: 14.2 uren (1990)

4 mei … sneeuw en vorst …. het kan nog best!
Op 4 mei 1929 vroor het in de Bilt nog 3.7 graden en die waarde behoort nog altijd tot de laagste voor de 4e mei.

Op 4 mei 1979 lag er plaatselijk in het noorden van het land nog 4 cm sneeuw en in de Bilt werd het niet warmer dan 7.9 graden, de laagste maximum-waarde voor de 4e mei.

Op 4 mei 1949 werd het in de Bilt 26.3 graden, nog altijd de hoogste waarde aldaar voor de 4e mei. 

Extremen De Bilt
Koudst: -4.3 (1929)
Warmst: 26.3 (2006)
Natst: 18.3 mm (1969)
Zonnigst: 13.9 uren (1990)

5 mei … 15 cm op de Vaalserberg
Op 5 mei 1957 lag er in Vaals nog een sneeuwdek van maar liefst 15 cm. Dan te bedenken dat ik ooit een bekende radio-weervrouw hoorde zeggen dat er na februari alleen nog maar sneeuwrestanten kunnen worden gevormd. Papsneeuw met bandensporen! Je ziet maar, kennis van het weerverleden is erg belangrijk.

Op 5 mei 2000 noteerde de Bilt de eerste zomerse dag en uiteindelijk werd een reeks van 12 zomerse dagen op rij in de wacht gesleept. Dat is nog altijd het absolute record voor het aantal zomerse dagen in de meimaand. 

Extremen De Bilt
Koudst: -1,8 (1942)
Warmst: 29.3 (1916)
Natst: 20.1 mm (1915)
Zonnigst: 14.0 uren (2000)

6 mei … tropisch Limburg
Op 6 mei 1984 viel er in het Limburgse Stein 56 mm in een etmaal. Op 6 mei 1916 werd het te Avereest met ruim 30 graden een tropische dag.

Op 6 mei 1957 viel er o.a. in Ermelo en Schaarsbergen nog zo veel sneeuw dat er sneeuwballen gegooid konden worden.

Extremen De Bilt
Koudst: -2.3 (1996)
Warmst: 27.7 (1990)
Natst: 17.0 mm (1997)
Zonnigst: 13.5 uren (1959)

7 mei … boerderij brandt uit
Op 7 mei 1931 werd in de Bilt 55.2 mm neerslag afgetapt. Dat is nog altijd de hoogste waarde voor 7 mei in de afgelopen 100 jaar. Op 7 mei 1978 werd in Eerbeek 47 mm aan neerslag opgevangen.

Op 7 mei 1976 werd het in Volkel 30 graden, in 1979 echter noteerde het vliegveld Twenthe nog een laagste temperatuur van -2.5 graden.

Op 7 mei 2000 ontwikkelden zich zeer actieve warmte-onweders boven met name Brabant. In Loon op Zand werd een boerderij door de bliksem getroffen en brandde volledig uit. In Tilburg kwamen de straten blank te staan. In Nieuwlande werd gedurende 6 uur onweer waargenomen.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.9 (1932)
Warmst: 29.2 (1976)
Natst: 55.2 mm (1931)
Zonnigst: 14.3 uren (1996)

8 mei … hagelschade en wateroverlast
Op 8 mei 1976 werd het in Beek 28.8 graden, daarentegen vroor het in Winterswijk nog 4 graden op 8 mei 1941.

Op 8 mei 1931 viel er in Wapenveld 81 mm neerslag.

Op 8 mei 1943 werden Zeeland en westelijk Brabant getroffen door hagelschade. Vooral de vlas moest het ontgelden. Op 8 mei 2000 werd o.a. Brabant opnieuw getroffen door veel regen. In Den Dungen bij Den Bosch viel 47 mm, in Sprang-Capelle 38 mm. De hoosbuien veroorzaakten lokaal wateroverlast en in Den Dungen was er schade aan de gewassen door hagel.

Extremen De Bilt
Koudst: -2.6 (1957)
Warmst: 29.5 (1976)
Natst: 16.5 mm (1934)
Zonnigst: 13.9 uren (1927)

9 mei …een gemiddeld maximum van 25 graden 
Nog een late strenge nachtvorst: In het laatste volledige oorlogsjaar 1944 werd het op deze datum in Castricum maar liefst -5,4 graden Celsius. In het hele land was er toen overigens een pittige nachtvorst.

In 1990 werd op 9 mei een reeks van 8 dagen afgesloten (2 t/m 9 mei), waarin de gemiddelde maximumtemperatuur in Eelde 25 graden bedroeg.

Voor wat betreft hemelvaartsdag: vaak is het redelijk weer maar hele mooie dagen zijn zeldzaam en geregeld valt er een bui. In Oost-Brabant was hemelvaartsdag 2001 de eerste helemaal droge hemelvaartsdag in 20 jaar.

Extremen De Bilt
Koudst: -2.7 (1938)
Warmst: 30.4 (1976)
Natst: 21.4 mm (1965)
Zonnigst: 14.1 uren (1978)

10 mei …weeralarm …. 1000 ontladingen
In de ochtenduren van 10 mei 1940 vielen de Duitsers ons land binnen. Dit waarschijnlijk vanwege het mooie weer in die meidagen.

Op woensdag 10 mei 2000 werd het toch onverwacht “zwaar weer” in het zuiden en zuidwesten van het land. Het KNMI kondigde een weeralarm af. In Maasbree viel 40 mm neerslag, in Oudelande op Zuid-Beveland 44 mm. Er was veel schade aan bomen door blikseminslagen en zware windstoten in vooral in Zeeuws-Vlaanderen. In Maassluis hagelde het tijdens de buien en daar onweerde het grofweg van half vijf in de middag tot negen uur in de avond. Men telde daar maar liefst 1000 ontladingen.

Op 10 mei 1999 waren er wolkbreuken in de avond nabij Deventer en omgeving Geleen. In Munstergeleen lag een modderdek op de straten van enkele tientallen centimeters.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.5 (1920)
Warmst: 28.9 (1976)
Natst: 17.8 mm (1913)
Zonnigst: 14.5 uren (1980)

11 mei …matige vorst
Op 11 mei 1928 vroor het in Wijster nog 5 graden precies, net geen matige vorst. Die begint bij -5.1 graden.

Op 11 mei 1947 viel er in het Brabantse Chaam maar liefst 81 mm neerslag.

Extremen De Bilt
Koudst: -2.0 (1928)
Warmst: 30.3 (1998)
Natst: 9.7 mm (1979)
Zonnigst: 14.5 uren (1941, 1980)

12 mei … dag van de kanaalrat in ’83
Op 12 mei 1983 voltrok zich een drama. Het was Hemelvaartdag en in het Kanaal ontwikkelde zich de dag ervoor een uitdiepende depressie. Hij zou zich ontwikkelen als een beruchte “Kanaalrat” en trok een spoor van ellende over ons land op de donderdag 12 mei. Het KNMI was niet bij de les, om tien uur gaf men nog een matige wind door, toen stond er in Vlissingen al een wind met orkaankracht. In twee uur tijd trok de “rat” langs de westkust naar het noorden. Vooral op het IJsselmeer kwamen veel watersporters in de problemen. Het kostte tien mensen het leven. De enige weerman die de storm voorzag was Hans de Jong, toen NCRV-weerman. Hij waarschuwde al in de ochtend bij Hier en Nu voor een storm en adviseerde niet op het water te gaan. De gehele nacht had deze bekwame weerman de depressie op de voet gevolgd. 

Extremen De Bilt
Koudst: -1.7 (1941)
Warmst: 32.0 (1998)
Natst: 16.6 mm (1977)
Zonnigst: 14.5 uren (1980)

13 mei … satelliet ziet vuurwerkramp
Op 13 mei 2000 was er geen vuiltje aan de lucht. Met 15.2 uur zon en 25 graden was het zelfs zomers warm in Borculo. In de avond waren er echter op de satellietbeelden rookpluimen te zien van 65 km. Dat vanuit een satelliet die zich op 36.000 km bevindt. Het waren de rookpluimen van de vreselijke vuurwerkramp te Enschede.

Op 13 mei 1969 werd het in het Limburgse Buchten 32.7 graden.

Extremen De Bilt
Koudst: 0.4 (1941)
Warmst: 29.8 (1945)
Natst: 23.0 mm (1915)
Zonnigst: 14.6 uren (1980)

14 mei … sneeuw in mei??
14 mei 1935 is de meest ver gevorderde datum dat de Bilt een sneeuwdek kende. Er lag een laagje van 5 cm. Het Friese Sint Annaparochie noteerde op die dag zelfs een sneeuwdek van 10 cm. In de strijd tegen de sneeuw en kou werden in de Betuwe 250 ruwoliekachels ingezet om de boomgaarden te vrijwaren van nachtvorst en beschadigingen.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.0 (2020)
Warmst: 29.7 (1943)
Natst: 17.7 mm (1971)
Zonnigst: 14.9 uren (1982)

15 mei … bijna tropisch in Den Helder!
Op 15 mei 1935 werd het in het midden van het land niet warmer dan 6.3 graden.

Op 15 mei 2000 noteerde Den Helder een temperatuur van 28 graden. Dat was de op twee na hoogste mei-topper van dat station. Alleen in 1907 en 1992 werd het in Den Helder nog warmer. Ook de luchthaven Schiphol schreef op 15 mei 2000 geschiedenis. Het kwik steeg er tot 29 graden en alleen op 11 en 12 mei 1998 was het daar met respectievelijk 30.8 en 31.5 graden nog warmer.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.2 (2020)
Warmst: 28.9 (2000)
Natst: 18.9 mm (1935)
Zonnigst: 14.6 uren (1980, 1998)

16 mei … ruim 58 mm in Beetsterzwaag

Op 16 mei 1910 noteerde het Friese Beetsterzwaag ruim 58 mm neerslag.

Extremen De Bilt
Koudst: -0.7 (1941)
Warmst: 29.6 (2000)
Natst: 26.6 mm (1939)
Zonnigst: 14.8 uren (1998)

17 mei … 62 liter op 1m2 in Vaals
Op 17 mei 1935 zakte het kwik in de Bilt tot -1.1 graden, nog altijd de laagste waarde op ons landelijk instituut op de 17e mei. Er werd die dag ook sneeuw waargenomen, de meest ver gevorderde datum in de Bilt.

Op 17 mei 1926 viel er in Vaals 62 mm neerslag.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.7 (1935)
Warmst: 28.4 (2017)
Natst: 21.6 mm (1955)
Zonnigst: 14.8 uren (1998)

18 mei … hageldek in Hallum
Op 18 mei 1993 vielen er in de avond in Wenum hagelstenen met een doorsnede van 4 a 4.5 cm. Wenum ligt bij Apeldoorn. Op 18 mei 1956 lag er in het Friese Hallum een hageldek van maar liefst 10 cm.

Op 18 mei 1990 vroor het te Herwijnen nog 0.9 graden. Op 18 mei 1950 was het Hemelvaartdag en werd er in de Bilt geen hogere temperatuur gemeten dan 9.9 graden. Dit is nog altijd de koudste Hemelvaartdag.

Extremen De Bilt
Koudst: -0.2 (1944)
Warmst: 26.3 (1925)
Natst: 12.2 mm (1923)
Zonnigst: 14.4 uren (1948, 1977)

19 mei … koude dag
Op 19 mei 1969 kwam het kwik in ons land niet veel hoger dan 8 a 9 graden. De Bilt haalde nog 9.5 en dat is nog altijd de laagste temperatuur voor de 19e mei. Op 19 mei 1995 noteerde de Bilt een laagste temperatuur van +0.1 graden. Dat is nog altijd de laagste minimumtemperatuur.

Extremen De Bilt
Koudst: 0.1 (1995)
Warmst: 27.4 (1953)
Natst: 12.0 mm (1941)
Zonnigst: 14.6 uren (1948)

20 mei … IJsheiligen later 
In de nacht van 20 mei 1999 viel er veel regen, o.a. in Zeeuws-Vlaanderen 40 mm.
Op 20 mei 2001 hadden we late IJsheiligen met op Soesterberg en Eindhoven 2 graden vorst op klomphoogte. In Bilt werd op deze datum in 1965 nog vorst op normale hoogte gemeten, het kwik zakte naar -0.1 graden.

Extremen De Bilt
Koudst: -0.1 (1965)
Warmst: 29.0 (1910)
Natst: 23.3 mm (1945)
Zonnigst: 14.8 uren (1952)

21 mei … vorst op Terschelling
Op 21 mei 1973 viel er in de Bilt 34.5 mm en dat is nog altijd de hoogste aftapping voor de 21e mei. Op dezelfde datum viel in het Drentse Zijen 50 mm.

Op 21 mei 1988 vroor het in Hoorn op Terschelling 2.5 graden. Daarentegen noteerde Maastricht op 21 mei 1922 30.6 graden.

Extremen De Bilt
Koudst: 0.1 (1956)
Warmst: 27.0 (1922)
Natst: 34.5 mm (1973)
Zonnigst: 14.7 uren (1971)

22 mei … een nat Dinxperlo … en tropisch in 1922
Op 22 mei 1985 werd in het Achterhoekse Dinxperlo maar liefst 86 mm neerslag afgetapt. Op 22 mei 1922 werd het te Maastricht 33.6 graden, de Bilt noteerde die dag op 33.2 graden. Zelfs in Vlissingen werd het 27.9 graden. Daarentegen vroor het op 22 mei 1988 te Epen nog 1 graad.

Op 22 mei 1982 werd een zeer zonnige periode afgesloten die op de 9e begon. De Bilt noteerde in dat tijdvak 174 uur zon, Eelde kreeg zelfs 188 uur zon. 

Extremen De Bilt
Koudst: 0.4 (1955)
Warmst: 32.4 (1922)
Natst: 26.6 mm (1928)
Zonnigst: 14.8 uren (1977, 2001)

23 mei … vorst op Terschelling
Op 23 mei 1922, tijdens de vroegste hittegolf ooit voorgekomen, werd het in Vlissingen maar liefst 32.5 graden, een zeldzaam hoge waarde voor een kuststation in deze maand. Daarentegen werd er in de vroegte van 23 mei 1980 in Dedemsvaart 1.5 graden vorst geregistreerd.

In de maand mei van het jaar 2000 had het Zeeuwse Kloosterland tot en met de 23e al 134 mm regen verzameld, tegen slechts 19 mm in Lisse.

Extremen De Bilt
Koudst: 0.0 (1955)
Warmst: 32.1 (1922)
Natst: 16.0 mm (1924)
Zonnigst: 15.2 uren (2001)

24 mei … het hoogtepunt van een recordvroege hittegolf …. en hagelschade in het zuidwesten
In 1922 beleefden we rond deze tijd een zeer vroege hittegolf. Op de 24e noteerde de Bilt 33.6 graden, in Maastricht werd het 33.7. Heel anders dan in 1983, toen werd het op 24 mei in Maastricht niet warmer dan 10.6 graden. Dat was een zeer slechte bloeimaand, inclusief de Hemelvaartstorm en veel regen. De zomer van 1983 veroverde echter een derde plaats in het klassement van warmste zomers in de 20e eeuw.

Op 24 mei 1943 werd er grote schade gemeld door hagel in o.a Zeeland, westelijk Brabant en in Noord- en Zuid-Holland. Veel schade was er vooral aan het vlas.

Extremen De Bilt
Koudst: -1.0 (1905)
Warmst: 32.8 (1922)
Natst: 11.8 mm (1918)
Zonnigst: 14.9 uren (1977)

25 mei … hoog tropisch in het zuidoosten
Op 25 mei 1962 werd het in de Bilt en op veel andere plaatsen niet warmer dan 9 graden. Dat is in de Bilt nog altijd de laagste waarde voor 25 mei. Op dezelfde datum in 1922 werd het te Gemert en Sittard ruim 35 graden.

Op 25 mei 1995 waren er zware regen en onweersbuien actief met in het noorden lokaal 50-70 mm neerslag.

Extremen De Bilt
Koudst: 0.2 (1923)
Warmst: 29.6 (1989)
Natst: 37.2 mm (1995)
Zonnigst: 15.2 uren (2001)

26 mei … windkracht 10 …. einde van vroegste hittegolf … en 94 mm!
Op 26 mei 1920 werd tijdens een bui met onweer te Wapenveld 94 mm neerslag afgetapt.

Op 26 mei 1972 stond er een storm met kracht 10 langs de kust.
Ook op die dag in 1922 kwam er een einde aan de vroegste hittegolf die we kennen van de laatste 100 jaar.

Extremen De Bilt
Koudst: 1.5 (1990)
Warmst: 29.1 (2005)
Natst: 15.4 mm (1942)
Zonnigst: 15.0 uren (1957)

27 mei …lichte vorst in Epen, matig aan de grond in Eelde

Op 27 mei 1990 noteerde het Limburgse Epen -0.8 graden in de thermometerhut. Aan de grond werd het op Eelde -5.6 graden.

Op 27 mei 1998 was er spraken van zware hagel, o.a. in het Zeeuwse Krabbedijke. Er lag daar enige tijd een hageldek van maar liefst 8 cm.

Extremen De Bilt
Koudst: 1.2 (1990)
Warmst: 31.9 (2017)
Natst: 24.8 mm (1913)
Zonnigst: 14.8 uren (1977)

28 mei … de zware storm van 2000 …. en hagel/sneeuwdek tot 10 cm!
Op 28 mei 2000 werd de natuur geteisterd door een zware storm. In IJmuiden werd windkracht 10 gemeten en in Noordwijk werd een windstoot van 125 km per uur geregistreerd. Er waren drie doden te betreuren en de natuur ondervond grote schade. Doordat de bomen vol in het blad zaten, mede vanwege een zeer warme meimaand, werden er heel wat takken afgerukt. Later in het jaar was de schade nog te zien en was er sprake van een zeer vroege bladval, toegeschreven aan die storm.

Op 28 mei 1961 werd in Terband, even ten noorden van Heerenveen, een hagel/sneeuwdek gemeten van 5 a 10 cm. Het was die dag Hemelvaartdag en de neerslag was afkomstig van een zware bui, ook met onweer. Op 30 mei rond de klok van 10 uur, 42 uur na de bui, werd er nog een ijsklomp gevonden.

Extremen De Bilt
Koudst: -0.2 (1961)
Warmst: 29.7 (2018)
Natst: 18.5 mm (2000)
Zonnigst: 14.8 uren (1977)

29 mei … toch nog vorst
Op 29 mei 1907 kwam het in Winterswijk nog tot vorst in de weerhut. Het kwik zakte naar -0.3 graden. Op 29 mei 1935 werd Bilthoven bekogeld door hagelstenen van 2 a 3 cm doorsnee.

Extremen De Bilt
Koudst: 1.5 (1961)
Warmst: 30.7 (2018)
Natst: 16.0 mm (1945)
Zonnigst: 14.8 uren (1944)

30 mei … actief onweerscomplex
Op 30 mei beleefde Jos Saanen in Soerendonk spectaculaire zaken. Op de avond van woensdag 30 mei werd de Europacup finale gespeeld. Nottingham Forrest-???.
Na een tropische dag met veel donderkoppen aan het zwerk trok er rond 21.30 uur een actief onweerscomplex binnen. Het bliksemde zo fel dat de lucht continue verlicht was. Rake inslagen links en rechts gaven die avond een spookachtig beeld te zien. Later bleek dat sommige buientoppen een hoogte hadden bereikt van 17 km. Jos leerde dat de bliksem niet altijd op het hoogste punt inslaat. Een blik naar buiten leerde dat de bliksem zelfs in een bosbessenstruik was ingeslagen. Later hoorde hij ook verhalen van een boer die zag dat de bliksem een strobaal langs de boerderij als “hoogste” punt pakte.

Op 30 mei 1974 werd te Haamstede nog -2.2 graden gemeten in de thermometerhut op 1.50 meter. Aan de grond vroor het op de vliegbasis Volkel ruim 7 graden.

Op 30 mei 1975 werd het in Den Helder niet warmer dan 9.2 graden. In Hoogeveen viel op 30 mei 1980 63 mm neerslag. 

Extremen De Bilt
Koudst: 0.6 (1974)
Warmst: 31.5 (1944)
Natst: 35.4 mm (1979)
Zonnigst: 15.0 uren (1903)

31 mei … noodweer in rivierengebied
Op 31 mei 1979 was het lokaal noodweer in het rivierengebied en het midden van het land. In Culemborg werd in de ochtend 64 mm afgetapt.
Medewerker Jan Schaap woonde toen nog in Huizen. Hij kreeg ook een wolkbreuk met 60 mm, windstoten van 90 km per uur en een hageldek van 2 cm. Hij registreerde in totaal 10.000 ontladingen.

Op 31 mei 1986 vroor het op Eelde nog 0.2 graden, aan de grond zelfs 6.5 graden.

Extremen De Bilt
Koudst: 1.3 (1986)
Warmst: 29.4 (1903)
Natst: 14.3 mm (1979)
Zonnigst: 15.1 uren (1951)